IJsvogel. [Alcedo atthis]

English: Kingfischer
Deutsch: Eisvogel
Vorige week schreef ik nog over de "komkommertijd" in de vogelwereld. Maar voor vandaag moet ik dat een beetje terugnemen. Al jaren kijk ik uit om een goeie foto te maken van een IJsvogel. Dat is vandaag gelukt.
Een blauwe flits en een fluitende roep scheren over het ijs. plots blijft zij op een tak voor de schuilhut zitten. Mijn moment.
Veel mensen die voor de eerste keer een IJsvogel zien, geloven hun ogen niet. Zo mooi, zo blauw, zo exotisch en bijna niet te geloven dat zo'n mooie vogel hier in Nederland voorkomt. Maar toch is het waar. Het is een broedvogel in ons land met sterk wisselende aantallen broedparen. De kleur van de vogel is staalblauw, met veel oranje op de borst en buik en een beetje wit rond de hals. Bij de volwassen vogels zijn de poten oranje-rood en de snavel van het mannetje is bruin-zwart en bij die van het vrouwtje is de bovensnavel bruin-zwart en op de onder snavel zit een grote rood-oranje, langgerekte vlek. Bij de jonge vogels is de snavel vuil bruin-zwart en de poten ook. Naarmate de jonge vogels ouder worden nemen de verschillende "onderdelen" de kleur aan van het volwassenenkleed.

IJsvogel, vrouw.

Het gewicht van de volwassen IJsvogels ligt tussen de 38 en 42 gram en van staart tot aan de kop meet hij zo'n 17 cm. De snavel van de volwassen vogel meet tussen de 3,5 en 4,5 cm en bij de jongen is dat ongeveer 2,5 cm. Ze broeden in zelf gegraven nestpijpen, in een rechte oeverwand en die hebben een lengte van ongeveer 50-80 cm. Aan het eind van deze pijp ligt een nestkuil van zo'n 20 cm doorsnee. Hierin worden de 7-10 eitjes gelegd, de broedduur is 18-21 dagen en beide partners broeden. Na ongeveer 23 dagen vliegen de jongen uit en worden nog enkele dagen door beide ouders gevoerd, om dan weggejaagd te worden zodat ze zelf hun kostje moeten opvissen. Het paartje is dan al weer druk doende met het volgend broedsel. Ze kunnen tot 3 nesten met jongen per seizoen grootbrengen. het is een jaarvogel die het hele jaar door in ons land gezien kan worden en komt in heel Europa voor, behalve op IJsland.

Volwassen IJsvogel vrouw.

Ook zit er een weinig trekbeweging in bij deze vogels. Ik heb zelf in 2000 een dode IJsvogel gekregen die bij iemand in Godlinze tegen het raam was gevlogen. Deze vogel was als nestjong geringd in Gross Thurow, Mecklenburg Vorpommern [v.m. DDR]. Deze vogel is slechts 97 dagen oud geworden. Hij had een afstand afgelegd van zo'n 290 Km. Ringnummer:SA12238
De IJsvogels leven van visjes en andere waterinsecten. Vooral 10-doornige Stekelbaarsjes staan op hun menu. Ze vangen hun voedsel in helder, meestal stromend water in beken en in vijvers in parken. De prooi wordt gevangen vanaf een uitkijkpost op een overhangende tak, waar vanaf ze een snelle duik nemen [plm. 50 km/u], het visje pakken en deze doodslaan tegen een tak. De kop gaat er als eerste in, vooral bij de Stekelbaarsjes, zodat de stekels niet in hun keel blijven steken. Het gebeurd alle maal vanaf een vaste "visplaats". De onverteerbare graten worden als een braakbal weer uitgespuugd.

IJsvogel vrouw op haar visplek.

Hoewel de naam "IJsvogel"doet vermoeden dat hij van de winter en ijs houdt, is het tegen deel waar. Zodra de sloten, vijvers en vaarwegen dicht gevroren zijn, begint hun probleem. Ze kunnen niet meer bij hun voedsel en zijn aangewezen op de zorg van de mensen die voor hun een wak openhouden. Daarom een oproep: Mocht je een "visplek"weten, houdt deze dan zo lang mogelijk ijsvrij. Veel vogels sterven anders de hongerdood. Ook komen raamslachtoffers nog te vak voor.
Enkele wetenswaardigheden:
Aant. broedparen in 1997: 35-50
In 2002: 650-700 broedpaar
In 2008: 1000 broedpaar
Er zijn 90 soorten IJsvogels op de wereld.
Door de strenge winters tussen 2008 en 2012 is het aantal broedparen gedaald tot een dramatische 100 paar. In 2013 en 2014 is het aantal broedparen al weer behoorlijk toegenomen. Gelukkig hebben we veel waarnemingen kunnen doen van ouder- en jonge vogels in 2014. Nu maar hopen dat dit doorzet in 2015.